Tuinbouw presteert goed: voorziet omringende landen van sierteelt, groente en fruit

De Nederlandse sector Tuinbouw & Uitgangsmaterialen doet het ook in 2022, ondanks hoge energieprijzen en geopolitieke verschuivingen, goed. Sierteelt, groente en fruit staan in de top van de Nederlandse agrohandel. De export van sierteelt en groente gewassen richt zich voornamelijk op omringende landen en zit in de top 4 van de exportwaarde van Nederlandse landbouwproducten. Fruit is het grootste importproduct in de land- en tuinbouw. Sierteelt en groente staan in de top van de landbouwexport producten. Dat blijkt uit het jaarlijkse onderzoek van Wageningen Economic Research en CBS in opdracht van het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit.

Innovatief ondernemerschap

Volgens minister Piet Adema van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit laten deze exportcijfers zien dat de Nederlandse agrofoodsector innovatief ondernemerschap, expertise en een unieke logistieke positie bezit. “Deze cijfers laten wederom zien dat de Nederlandse landbouw een wereldspeler is. Daar ben ik trots op. Natuurlijk verschijnen deze cijfers in de context van een uitdagende transitie naar een duurzame land- en tuinbouw. Maar de transitie zal ons ook juist helpen onze internationale positie te behouden: met duurzamere producten en innovatieve landbouwtechnieken spelen we in op een veranderende wereldmarkt en winnen we nieuw economisch terrein, samen met een betere verhouding tot natuur en klimaat. Dat kan ons agroleiderschap sterken.”

Buurlanden

Ruim driekwart van de Nederlandse export van land- en tuinbouwbouwgoederen gaat naar de Europese Unie plus het Verenigd Koninkrijk. De belangrijkste bestemmingen zijn Duitsland, België, Frankrijk, Denemarken en het Verenigd Koninkrijk. Samen goed voor 54% van de exportwaarde. Daarmee levert de Nederlandse tuinbouw een belangrijke bijdrage aan de voorziening van Europa van gezonde voeding (groente en fruit) en bloemen en planten. Een uitzondering is de fruitteelt, waar een groot deel van de import uit Latijns-Amerika komt. De export gaat wel voor een heel groot deel naar ons omringende landen. Deze editie van het rapport laat zien dat de Nederlandse agrofood-sector sterk verweven is met Europese en internationale markten, waardoor de effecten van de schokken op de internationale markten ook nadrukkelijk effect hebben op de Nederlandse sector.

Duurzame leverancier

De Nederlandse tuinbouwsector investeert volop in de transitie naar duurzame productie met zo min mogelijk gebruik van grondstoffen en zoveel mogelijk hergebruik van primaire grondstoffen. Hierdoor bestendigt de Nederlandse tuinbouw naar de toekomst toe haar positie als Europa’s duurzame leverancier van gezonde voeding en sierteeltproducten.

Sierteelt

Dit jaar is de sierteelt (bloembollen, boomkwekerijproducten, snijbloemen en (kamer)planten) niet meer het grootste exportproduct van Nederland: de export van sierteeltproducten nam in 2022 met ongeveer 4% af tot 11,5 mld. euro. Dit valt extra op doordat in 2021 de sierteelt een flinke piek liet zien: door corona bleven toen veel consumenten thuis en dat zorgde voor een sterke toename van de vraag naar snijbloemen en kamerplanten, tuinplanten en bomen. Maar door de gestegen energieprijzen, die sinds het najaar van 2021 stegen en in 2022 door het uitbreken van de oorlog in Oekraïne tot ongekende hoogte stegen, reduceren telers hun productie vanwege het onrendabel worden van hun teelt. Van de export ging 26% naar Duitsland, 12% naar het Verenigd Koninkrijk en 9% naar Frankrijk.

Bloembollen

Voor bloembollen was het al met al een best redelijk jaar, de export van leliebollen naar onder andere China herstelde en de bollenbroei, de grootste afnemersgroep naast de institutionele markt, ondervond vooralsnog iets minder de gevolgen van de energiecrisis.

Groente

De waarde van de export van kas- en vollegrondsgroenten, aardappelen en uien bedroeg 7,8 mld. euro in 2022, ruim 10% meer dan in 2021 (tabel 4.4). De import nam toe met 6,9% tot 3 mld. euro. Tomaten, paprika’s, uien, komkommers en pootaardappelen zijn de belangrijkste exportproducten. Import bestaat vooral uit tomaten, aardappelen, paprika en zoete aardappelen.

Fruit

Bij de groep fruit zijn avocado’s, druiven, bananen, mango’s, peren en blauwe bessen de belangrijkste exportproducten. De waarde van de export van fruit bedroeg 7 mld. euro in 2022 en daalde dit jaar beperkt met ruim 2%. Hiermee is er voorlopig een einde gekomen aan jarenlange groei van de exportwaarde. De importwaarde nam toe met bijna 7% tot een waarde van 7,6 mld. euro. De belangrijkste importlanden zijn Zuid-Afrika, Peru en Spanje.

Landbouwgerelateerd

De exportwaarde van landbouw-gerelateerde goederen, zoals landbouwmachines, machines voor de voedingsmiddelenindustrie, kasmaterialen, kunstmest en gewasbeschermingsmiddelen, steeg in 2022, naar 13,4 miljard euro. Dat is 23% groei ten opzichte van 2021. Kasmaterialen beslaan 12% van deze producten.

Meer informatie

Download het rapport
Lees de Kamerbief “De Nederlandse agrarische sector in internationaal verband – editie 2023’