Onderzoek naar weerbare sla helpt Nederlandse toppositie in zaadveredeling te behouden

Klimaatverandering stelt de voedsel- en landbouwsector voor grote uitdagingen: hitte, droogte, verzilte grond en infectieziekten hebben een grote invloed op de groei en productie van gewassen, zoals bladgroenten. De samenwerking tussen onderzoekers en zeven zaadveredelingsbedrijven binnen het onderzoeksproject LettuceKnow leidt tot meer kennis over groei en weerbaarheid van sla.

Sla, en andere bladgroenten, zijn een bron van mineralen en vitaminen, en passen bij een gezonde levensstijl. Het gewas wordt daardoor wereldwijd veel geconsumeerd en heeft een grote economische waarde. Toch is het nog relatief weinig onderzocht. Dankzij het combineren van plantenbiologie met hightech onderzoeksfaciliteiten zoals NPEC , bio-informatica en machine learning kunnen onderzoekers in onderzoeksproject LettuceKnow op ongekende schaal de eigenschappen van vijfhonderd verschillende wilde en gecultiveerde slalijnen in kaart brengen. Ze bestuderen daarvoor tienduizenden genen en achterhalen in welke processen die betrokken zijn. Door die informatie te koppelen aan waarnemingen in het veld, kunnen ze belangrijke eigenschappen en genen van sla identificeren en gebruiken om de veerkracht en weerbaarheid van sla te vergroten. Zo kan het selecteren van planten met de juiste eigenschappen voor veredeling nu op basis van achterliggende kennis gebeuren en wordt plantenveredeling ‘slimmer’. Het uiteindelijke doel is om rassen te ontwikkelen die bestand zijn tegen een veranderend klimaat en met verhoogde resistentie tegen belangrijke ziekteverwekkers.

Bekijk hieronder een infographic over het onderzoek, voor een pdf klik hier.

Belang van samenwerking

Nederland heeft een mondiale toppositie in de zaadveredeling. Deze industrie (met een exportwaarde van meer dan 2 miljard euro voor groentezaden in 2022) wordt gedreven door innovatie. Dit betekent dat er veel fundamenteel onderzoek nodig is om voorop te kunnen blijven. Binnen het internationale LettuceKnow-consortium werken zeven verschillende veredelingsbedrijven samen met biologen en bio-informatici van de universiteiten van Utrecht, Wageningen en Leiden. De bedrijven, normaliter concurrenten van elkaar, werken binnen dit pre-competitieve onderzoek intensief samen. De kennis die dat oplevert kan de Nederlandse zaadveredelingssector gebruiken om zijn mondiale toppositie verder te versterken.

Modelsysteem

De methoden die de onderzoekers gebruiken en de opgedane kennis over groei en weerbaarheid van sla moeten uiteindelijk ook toegepast worden op andere (blad-)groenten. Die verbreding naar andere gewassen is onlangs van start gegaan; het succes van LettuceKnow was de inspiratie voor de start van nog grotere onderzoeksprogramma’s zoals CropXR, met financiering vanuit het Nationaal Groeifonds. Deze onderzoeken zijn erop gericht om op vergelijkbare wijze grote hoeveelheden gegevens van planten te analyseren en met nieuwe slimme methoden deze kennis snel en efficiënt extra weerbare, duurzame plantgewassen te ontwikkelen.

Bron: NWO