Delftse scale-up Physee ontwikkelt slimme coating: kassen zetten zon om in groeilicht

donderdag, 9 juli, 2020

In Nederland wordt bijna 10.000 ha grond gebruikt door kassen. Gemaakt van glas.  Het Delftse bedrijf Physee zag hier een mooie kans en ontwikkelde een coating die UV-licht kan omzetten in groeilicht. Met deze uitvinding won de scale -up de Innovation Prize van Topsector Tuinbouw & Uitgangsmaterialen. Uitvinder van de coating is natuurkundige Sadiq van Overbeek. ‘Met deze coating kan het glas van een kas licht optimaal omzetten in plantengroei.’

Physee is ruim vijf jaar geleden opgericht als spin-off van de TU Delft. Ze zijn gestart met energieopwekkende dubbelglas ruiten met geïntegreerde zonnecellen. Ze hebben inmiddels al twee gebouwen in Nederland voorzien van het energieopwekkende glas en er is al zo’n 9.000 vierkante meter verkocht. Een volgende stap was het ontwikkelen van coatings voor kantoren en woontorens, die zonlicht konden omzetten in elektriciteit. En toen kwam ook de tuinbouw in beeld.

In de kast
Van Overbeek: ‘Ik heb eerst een coating gemaakt die UV-licht kon omzetten naar PAR-licht (Photosynthetic Active Radiation). Zodra ik deze coating werkend had, kon ik de samenstelling aanpassen naar een coating die een groot deel van het zonlicht kon omzetten naar energie. Dat had ik nodig voor die coating voor kantoren en woontorens. De ‘oude’ glasplaat die UV-licht omzette naar PAR heb ik in een kast gestopt.’

Wielrennen 
Tijdens een rondje wielrennen door het Westland, omringd door glazen kassen, vroeg Van Overbeek zich af wat er eigenlijk gebeurde met al dat UV-licht in kassen. Bij thuiskomst kroop hij achter zijn laptop en kwam erachter dat UV-licht niet altijd wenselijk is een kas. PAR-licht daarentegen wel! Planten gebruiken PAR om te groeien. Het is dat deel van de zonnestralen die door een plant in bladgroen wordt omgezet. ‘Het toeval wilde dat ik met mijn eerste sample UV-licht had omgezet in PAR.  Ik heb dat oude sample uit de la gehaald, het stof eraf geblazen en onder een UV-lamp gelegd. Het bleek nog net zo goed te werken als een jaar eerder. Daarna ben ik verder gaan onderzoeken hoe dit toepasbaar zou kunnen zijn voor de glastuinbouw.’

Enthousiast
Van Overbeek ging met zijn eerste concept in gesprek met telers, glasleveranciers en kassenbouwers. ‘Ik ben zelf natuurkundige en heb geen verstand van planten. Ik had echt hun feedback nodig om de coating verder te ontwikkelen. Ik kreeg uiteraard wel kritische vragen, maar ze waren allemaal enthousiast over het concept.’ 

Innovation Prize
Vervolgens kwam de Innovation Prize van Topsector T&U op zijn pad. Physee  ging er met de hoofdprijs vandoor: een onderzoeksbudget van € 25.000 bij Wageningen U&R en een wildcard voor het StartLife Accelerate Program. Voor de jury was de schaalbaarheid van de coating van Physee doorslaggevend: als de coating werkt, is het internationaal uitrolbaar. Daarnaast draagt de coating bij aan een verdere verduurzaming van de sector: met de coating komt er meer groeilicht in de kas, waardoor er minder energie nodig is voor groeilicht vanuit lampen. Van Overbeek: ‘Met het winnen van deze prijs kunnen we ook ons netwerk in de tuinbouw verder opbouwen.’ 

PAR+
De coating heeft de toepasselijke naam PAR+ gekregen. Volgens Van Overbeek is het eigenlijk heel simpel: de coating neemt het UV-licht op en straalt het weer uit in PAR. Afhankelijk van de dikte van de coating kan meer of minder UV-licht worden omgezet in het voor planten bruikbare PAR-licht. De coating kan in de fabriek op het glas aangebracht worden of er later op gesprayd worden.

Ervaring opdoen
Vanuit de tuinbouw is er al veel belangstelling voor de nieuwe coating. ‘We krijgen iedere week kassenbouwers en toeleveranciers aan de telefoon met de vraag of het al op de markt is. Maar de tuinbouw moet nog even geduld hebben’. In oktober wordt ongeveer 50 vierkante meter glas van een aantal kassen in het Westland voorzien van een coating. ‘We willen hier vooral ervaring opdoen en kijken waar we tegenaan lopen. Dat kan variëren van spuitkoppen die verstopt zitten tot aan een de coating die niet goed hecht.’ Volgend jaar volgt in samenwerking met Wageningen U&R een proef om het effect op de gewassen te onderzoeken.